Sonbahar ve kış aylarında demans hastalarında “gün batımı sendromu” olarak bilinen tablo daha sık görülüyor. Uzmanlar, doğal ışığın azalmasıyla birlikte halüsinasyonlar, kafa karışıklığı ve huzursuzluk gibi belirtilerin arttığını vurguluyor.
Eylül ayı ile birlikte havaların serinlemesi, demans hastalarında belirtilerin şiddetlenmesine yol açabiliyor. Uzmanlara göre bu durum, “gün batımı sendromu” (sundowning) olarak biliniyor.
Alzheimer Derneği, günün ilerleyen saatlerinde demanslı bireylerde davranış değişikliklerinin sıklaştığını belirtiyor. Bu süreçte halüsinasyonlar, sanrılar ve huzursuzluk gibi şikâyetler görülebiliyor.
KIŞ AYLARINDA BELİRTİLER ŞİDDETLENİYOR
Uzmanlar, sonbahar ve kış aylarında gün batımı sendromunun daha ağır seyredebileceğine dikkat çekiyor. Bu dönemlerde doğal ışığın azalması, anksiyeteyi artırıyor ve kafa karışıklığını tetikliyor.
Psychology Today dergisinde yayımlanan makaleye göre mevsim geçişleri de bu durumu kötüleştiren önemli bir faktör.
TETİKLEYEN FAKTÖRLER
Bilimsel kaynaklar, kış aylarında gün batımı sendromunu şiddetlendiren unsurları şöyle sıralıyor:
- Doğal ışık miktarındaki azalma
- Sıcaklık değişiklikleri
- Günlük rutinin bozulması
- Mevsimsel depresyon artışı
GÜN BATIMI SENDROMUNUN BELİRTİLERİ
Bilim insanları, bu sendromun kişide normalden fazla şaşkınlık, kaygı ve huzursuzluk yarattığını vurguluyor. Dementia UK’ye göre öne çıkan belirtiler şunlardır:
KAFA KARIŞIKLIĞI
Kişi evinde olmasına rağmen “eve gitmesi gerektiğini” düşünebilir. Yetişkin çocuklarını okuldan alması gerektiğini sanabilir, etrafındaki insanları tanımayabilir ya da sürekli aynı soruları tekrar edebilir.
ANKSİYETE
Yoğun kafa karışıklığı, kişide güvensizlik ve endişeye yol açabilir.
AJİTASYON (HUZURSUZLUK)
Demanslı bireyler kıyafetleriyle oynama, tartışma, bağırma, evden çıkmaya çalışma ya da amaçsızca dolaşma gibi davranışlar sergileyebilir.
DEMANSIN GENEL BELİRTİLERİ
Gün batımı sendromunun yanı sıra demans hastalarında şu belirtiler de sık görülüyor:
- Hafıza kaybı
- Konsantrasyon güçlüğü
- Günlük işleri yapmakta zorlanma
- Kelime bulmakta ve konuşmaları takip etmekte güçlük
- Zaman ve mekân karışıklığı
- Ruh hali değişiklikleri
ERKEN TEŞHİS HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR
Mirror gazetesine göre, bu belirtilerden herhangi biri fark edildiğinde mutlaka bir uzmana başvurulması gerekiyor. Erken teşhis, hastalığın seyrini kontrol altına almak ve hastaya yaşam kalitesi kazandırmak açısından büyük önem taşıyor.
