Kolorektal kanser, eskiden ileri yaş hastalığıydı. Şimdi ise 20’li ve 30’lu yaşlardaki gençlerde hızla yayılıyor. Uzmanlar, bu sessiz tehdide karşı dikkat edilmesi gereken noktaları açıklıyor.
Kolorektal kanser, son yıllarda dünya genelinde hızla artan bir sağlık sorunu olarak dikkat çekiyor. Bu konuda yaptığı çalışmalarla tanınan Kolorektal Cerrah Dr. David Liska, kanserin genç yaşlarda artan görülüşü hakkında önemli bilgiler paylaşıyor. Dr. Liska, özellikle gençlerin bu hastalıktan neden daha fazla etkilenmeye başladığını ve mücadelede nasıl bir yol izlenmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Her hafta Çarşamba sabahı saat 7’de, kanser uzmanlarından oluşan ekibiyle düzenledikleri toplantılarda bu önemli konuyu ele aldıklarını belirten Dr. Liska, yaklaşık 10 yıl önce fark ettikleri bir eğilimden bahsediyor. Kolorektal kanser, genellikle 50 yaş üstü kişilerde görülürken, son yıllarda 30’lu ve 20’li yaşlarındaki bireylerde de artan vakalar dikkat çekiyor.
ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIYOR
Erken başlangıçlı kolorektal kanserin (50 yaş altındaki bireylerde görülen kolon kanseri) hızla arttığına değinen Dr. Liska, bu eğilimin istatistiksel bir sapma olmadığını vurguluyor. Kolorektal kanser, erken teşhisle cerrahi müdahale edilebilen bir hastalık olsa da, gençlerde genellikle ileri evrelerde fark ediliyor. Bunun nedeni, gençlerin semptomlarını göz ardı etmeleri ya da düzenli tarama yaşına henüz gelmemiş olmaları.
Kolorektal kanserin belirtileri arasında açıklanamayan kilo kaybı, yorgunluk, karın ağrısı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik ve dışkıda kan görülmesi bulunuyor. Dr. Liska, bu semptomların sıklıkla hemoroid ya da irritabl bağırsak sendromu gibi daha hafif rahatsızlıklarla karıştırıldığını söylüyor.
YAŞAM TARZI VE ÇEVRESEL ETKİLER
Kolorektal kanserin risk faktörleri arasında sigara ve alkol tüketimi, kırmızı ve işlenmiş etle beslenme, hareketsiz yaşam ve obezite yer alıyor. Ancak Dr. Liska, gençlerdeki vakaların yalnızca bu yaşam tarzı etkenleriyle açıklanamayacağını belirtiyor. Bu durum, çevresel maruziyetlerin ve farklı faktörlerin önemini ortaya koyuyor.
Bazı araştırmalar, mikroplastiklerin bağırsakta birikerek iltihap oluşturabileceğini ve bunun kanser hücrelerinin gelişimine katkı sağlayabileceğini ortaya koyuyor. Henüz tam olarak anlaşılmamış olsa da bu bulgular, çevresel faktörlerin önemine işaret ediyor.
GENETİK YATKINLIK VE AİLE GEÇMİŞİ
Kolorektal kanserin bazı türleri kalıtsal olabiliyor. Lynch sendromu ve ailesel adenomatöz polipozis (FAP) gibi genetik hastalıklar, erken yaşta başlayan vakaların temel nedenleri arasında yer alıyor. Aile geçmişinde bu hastalıklar bulunan bireylerde, 45 yaşından önce genetik test ve kolonoskopi gibi taramaların yapılması öneriliyor.
Genç hastalarda tedavi, genetik testler ve kişiselleştirilmiş tedavi planlarıyla yürütülüyor. Aynı zamanda psikolojik ve sosyal destek de tedavi sürecinin önemli bir parçası. Dr. Liska, özellikle tedavinin finansal boyutu ve üreme sağlığı üzerindeki etkilerine dikkat çekiyor.
KİŞİYE ÖZEL TARAMA VE FARKINDALIK ŞART
Erken başlangıçlı kolorektal kanser, çevresel, genetik ve yaşam tarzı faktörlerinin birleşimiyle oluşan ciddi bir halk sağlığı sorunu. Bu kanser türünün gençlerde artışını önlemek için kişiselleştirilmiş tarama stratejileri ve semptomlara karşı daha duyarlı olunması gerekiyor. Multidisipliner yaklaşım ve genç hastalara yönelik özel destekler, tedavide başarı oranını artırabilir.
