Yüzyıllardır şifa kaynağı olarak görülen bal, antioksidan özellikleriyle dikkat çekiyor. Ancak, bal gerçekten sağlıklı mı yoksa gizli riskler mi barındırıyor? Kan şekerini nasıl etkiler, şekerden daha mı faydalıdır? Detaylar haberimizde.
Bal, arıların çiçeklerden topladığı nektarla ürettikleri altın sarısı bir madde olarak bilinir. Kış aylarında arılar için bir yiyecek kaynağı olan bu besin, antik uygarlıklarda da büyük bir değer taşır. Antik Yunan’da “Tanrıların yiyeceği” olarak anılan bal, Çin’de ise tıbbi amaçlarla kullanılmıştır. Ancak günümüzde, balın gerçekten yararlı olup olmadığı ve etkilerinin ne derece önemli olduğu tartışma konusudur.
BALIN BESİN PROFİLİ
Ham bal; amino asitler, antioksidanlar, vitaminler, mineraller ve şeker içerir. Yüksek oranda fruktoz içermesi nedeniyle oldukça tatlıdır. Glisemik endeksi ise sofra şekerine kıyasla daha düşüktür, bu da kan şekerini daha yavaş yükselttiği anlamına gelir. Ancak, balın kalori içeriği yüksektir ve bu yüzden ölçülü tüketilmesi önerilir.
SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Balın sağlığa faydaları, arıların nektarı topladığı bitkilerin kalitesi ve balın işlem görüp görmediği gibi birçok faktöre bağlıdır. Ham bal, pastörize edilmemiş ve işlenmemiş haliyle daha fazla besin maddesi içerir. Bu tür bal, cilt yaralanmalarında antiseptik olarak kullanılabilir ve iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Balın su çekici özelliği, yara üzerindeki suyu emerek bakterilerin üremesini önler. Özellikle koyu renkli ballar, flavonoid gibi antioksidanlar açısından zengindir ve bu maddelerin anti-bakteriyel, anti-viral, anti-alerjik ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğu bilinir.
ŞEKER VE BAL ARASINDAKİ FARKLAR
Balın glisemik endeksi sofra şekerine kıyasla daha düşük olduğundan, kan şekerini daha yavaş yükseltir. Ancak balın tatlılık oranı daha yüksek olduğu için, az miktarla bile tatlandırıcı etki sağlanabilir. Bir çay kaşığı bal, bir çay kaşığı şekerden daha fazla kalori içerir, bu yüzden porsiyon kontrolü önemlidir.
BAL TÜKETMEK HERKES İÇİN UYGUN MUDUR?
Bal, serbest şeker kategorisine girer ve bu nedenle kontrollü tüketilmesi önerilir. Özellikle diyabet hastaları ve kan şekeri seviyesini yönetmek isteyenler için balın, şeker yerine tercih edilmesinin büyük bir avantajı yoktur, çünkü her ikisi de kan şekerini yükseltir.
Ayrıca, balın 12 ayın altındaki bebeklere verilmemesi gerektiği önemle vurgulanır. Ham veya ticari bal, bebeklerde botülizm adı verilen ciddi bir gıda zehirlenmesi riski taşıyabilir. Vegan beslenenler için ise bal kabul edilebilir bir gıda değildir. Çünkü bal toplama işleminin arıların yaşamına zarar verdiği düşünülür ve bu durum, balın vegan diyetlerde yer almasını engeller.
BALIN TÜKETİMİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Bal tüketirken, ham bal tercih edilmesi besin değerini artırabilir. Ancak, bu durumda bile besin miktarının çok yüksek olmadığını ve kalorisi dolayısıyla tüketiminin kontrollü yapılması gerektiğini unutmamak önemlidir. Ayrıca balın faydalarından tam olarak yararlanmak için doğal, işlenmemiş çeşitlerin tercih edilmesi önerilir.
